پروانه پمپ چیست و چه کاربردی دارد؟

پروانه پمپ یکی از قطعه­‌های چرخنده و دوار در انواع پمپ­‌ها است که انرژی را از موتور پمپ به سیال مورد استفاده انتقال می­دهد. پروانه از یک­سری پره­‌ها تشکیل شده است که از قسمت ورودی باز آن در قسمت مرکزی پروانه یا چشم پروانه به خارج می­‌رود و در زمان چرخش نیرویی ایجاد می­شود و سیال مورد نظر را از محفظه به مکان تخلیه هدایت می­کند. توپی­‌های پمپ آب در بخش میانی پروانه‌­ها قرار دارند و روی محور اصلی سوار می­‌شوند. طراحی و استفاده هر پروانه در اندازه توپی نقش مهمی دارد.

در ساختمان­‌هایی که تعداد طبقات آنها زیاد است در زمانی که فشار آب کم می­شود احساس نیاز به پمپ آب بیشتر می­شود. همچنین در صنعت و کشاورزی پمپ آب از کارایی بالایی برخوردار است. پروانه پمپ اصلی­‌ترین قسمت پمپ آب می­باشد که در بخش درونی پمپ آبرسانی قرار دارد. پروانه پمپ آب فشار و جریان مایعات را با توجه به کاربرد پمپ­‌های آبرسانی زیاد یا کم می­‌کنند.

انواع پروانه پمپ آب کدام اند؟

پروانه­‌های پمپ انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها خصوصیات ویژه خود را دارند و به همین دلیل هرکدام دارای کاربرد خاصی هستند. پروانه­‌ها نقش بسیار مهمی در عملکرد پمپ ها دارند و به همین دلیل اندازه و نوع پروانه در تعیین مشخصات و ویژگی پمپ­‌ها تاثیر مستقیم دارد.

انواع پروانه پمپ از نظر ساختمان مکانیکی

پروانه پمپ از نظر ساختمان مکانیکی 4 نوع مختلف دارد که شامل پروانه باز، پروانه نیمه­‌باز، پروانه برشی و پروانه پمپ گردابی است.

پروانه پمپ باز

پروانه باز پره‌هایی دارد که از دو سمت آزاد و بدون پوشش هستند و همین موضوع باعث می­شود ضعیف‌­تر عمل کنند در پمپ­‌های کوچک و ارزان که قرار است فشار کمی را تحمل کنند به کار می­رود. این پروانه‌­ها می­توانند برخلاف پروانه‌­های نوع بسته مقداری از جامدات را هم پمپاژ نمایند. در پمپ لجن­ کش می­توان از این نوع استفاده نمود.

پروانه پمپ بسته

این نوع از هر دو طرف بسته است و دارای بیشترین استحکام بین انواع پمپ­‌ها است. این نوع از پروانه­‌ها ساختاری پیچیده‌­تر نسبت به پمپ­‌های دیگر دارند و از این رو قیمت بالاتری نیز دارند. این پروانه­ ها از معروف­ترین انواع برای استفاده در پمپ‌­های بزرگ می‌­باشند که وظیفه انتقال مایعات تمیز را دارند. چون پره­‌های این نوع از هر دو سمت بسته است و امکان انسداد پروانه وجود دارد از این­ها برای پمپاژ سیالات دارای مواد جامد استفاده نمی‌­شود.

پروانه پمپ نیمه­‌باز

در این نوع پروانه­ ها در یک سمت پره‌­هایش دارای یک صفحه محافظ می‌­باشد که باعث افزایش استحکام مکانیکی می­‌شود و سمت دیگر آن باز می­‌باشد. از نظر کارکرد و عملکرد این نوع پروانه را می­توان مابین باز و بسته در نظر گرفت. این نوع پروانه ­ها کاربرد این پروانه­‌ها در پمپ­‌هایی دارای اندازه متوسط و مقدار اندکی مواد جامد نرم می­‌باشد. برای کارایی و داشتن عملکرد بهتر، فاصله میان پروانه­‌ها و محفظه پمپ باید کم باشد. برای جلوگیری از انسداد پروانه ­ها تعداد پره­ ها کم و طولشان بلند در نظر گرفته می­‌شود.

پروانه پمپ گردابی

پروانه پمپ گردابی برخلاف 3 مدل قبلی که ذکر شد، کانالی نیست. ظاهر این پروانه شبیه انواع نیمه­ باز است اما فضا در بین پره­‌ها بیشتر است و دارای عملکرد متفاوتی هستند. این نوع پروانه برای مایعات آلوده با مقداری مواد جامد و معلق مناسب است زیرا وقتی مایع را به داخل می‌­کشد گردابی خلا مانند ایجاد می‌­کند و مواد جامد از پره دور می­‌شوند و به قطعات داخلی آسیب نمی­‌زند. این مدل پروانه بازدهی بالایی ندارد اما داشتن مزیت­‌هایی مثل احتمال بسیار کم گرفتگی و انتقال مواد جامد در بعضی موارد آنها را محبوب کرده است و از این رو زیاد استفاده می­‌شوند.

پروانه پمپ برشی

پروانه برشی مثل پروانه گردابی برای استفاده با مایعات آلوده دارای مواد جامد طراحی شده است و در پره با هم تفاوت دارند. پروانه برشی بسیار تیز است و جامدات را پیش از ورود به پمپ ریز می­‌کند و از بین می­‌برد. بازدهی این پروانه مثل پروانه گردابی بالا نیست ولی برای فاضلاب و موادی که موجب گرفتگی لوله می­‌شوند، گزینه مناسبی است.

انواع پروانه پمپ از نظر جهت جریان سیال

جریان شعاعی

به طور کلی سیال در جهت محور به پروانه وارد و در جهت شعاعی از پروانه خارج می­‌شود. در این نوع پروانه‌­ها سیال به دلیل گریز از مرکز در طول پره حرکت می‌­کند و انرژی جنبشی سیال بیشتر می­‌شود. در جاهایی که نیاز به دبی کم و هد بالا است از این نوع استفاده می­‌کنند. پروانه­ های مورد استفاده در پتروشیمی اغلب از این نوع هستند.

جریان محوری

نیروی گریز از مرکز در تولید فشار برای این نوع پروانه نقشی ندارد. جریان در جهت محور وارد می­شود و در همان جهت از آن خارج می­‌شود. زمانی که نیاز به دبی زیاد و هد پایین است این نوع پروانه مورد استفاده قرار می‌­گیرد.

جریان شعاعی – محوری

جریان در جهت محور وارد می­‌شود و زاویه­‌ای با محور می­‌سازد و از آن خارج می­‌شود. در واقع این نوع پروانه­‌ها حالتی بین پروانه جریان شعاعی و پروانه جریان محوری دارند.

انواع پروانه از نظر وضعیت ورود سیال

مکش یک طرفه (Single suction)

در این نوع پروانه فقط در یک سمت پروانه دهانه پروانه وجود دارد و سیال از آن قسمت به پروانه وارد می­‌شود.

مکش دو طرفه (Double suction)

در این نوع از پروانه‌­ها در هر دو سمت پروانه دهانه مکش وجود دارد و سیال از هر کدام از دهانه‌­ها به پمپ وارد می‌­شود. ظرفیت آبدهی این نوع پمپ، 2 برابر ظرفیت آبدهی پمپ مکش یک­طرفه است.

جنس پروانه پمپ

پروانه‌­های پمپ آبرسانی از جنس‌­های مختلفی ساخته می­‌شوند از جمله آلیاژهای مختلف مثل برنز، چدن، فولاد، برنج، فایبرگلاس و … . نکته مهم این است که پروانه با خود پمپ سازگار باشد.

پمپ پروانه برنزی چه مزایایی دارد؟

مزایای پروانه برنزی پمپ شامل موارد زیر است:

1. قابیلت اجرای بالایی دارد.
2. نرخ سایش پایینی دارد.
3. محور آن کمتر ساییده می‌­شود.
4. مقاومت بالایی در برابر فشار از خود نشان می­دهد.
5. قابل روانکاری با آب یا مایعات فرآوری شده مثل روغن یا گریس است.

علائم خرابی پروانه پمپ آب چیست؟

گیرپاژ کردن پمپ آب یعنی حرکت نکردن پروانه­ پمپ­‌ها و گیر کردن آن‌ها. همچنین گیر کردن بلبرینگ پمپ آب خانگی نیز می­تواند باعث گیرپاژ کردن آن بشود. در صورتی که این مشکل سریع حل نشود نیرویی که به سیم­‌پیچی وارد می­شود و خارج نمی­‌شود موجب وارد شدن فشار زیادی به موتور می­‌شود و ممکن است آن را بسوزاند. گیرپاژ آب می­تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد از جمله:

• فرسودگی قطعات: از مشکلاتی که هنگام استفاده از آب وجود دارد املاح آب است که بعد از مدتی باعث رسوب کردن آنها می­‌شود. رسوبات در روی پروانه باعث محدود شدن حرکات آن و مختل کردن گردش آن می‌­شود و اگر رسوب­گیری نشود ممکن است پمپ دچار گیرپاژ شود.
• زنگ زدگی قطعات پمپ: قطعات این پمپ­‌های آب فلزی است هرچند برای ساخت آنها از فلزات ضد زنگ استفاده می­شود اما گاهی مشاهده شده است این فلزات زنگ زده اند. زنگ­­زدگی فضای میان پوسته و پروانه را پر می­کند و از حرکت آن جلوگیری می­‌کند.
• خرابی بلبرینگ پمپ آب دستگاه و گیرپاژ کردن آن: خرابی بلبرینگ به سرعت روی عملکرد پمپ اثر می­‌گذارد و در صورت خرابی باید سریع آن را عوض کنید.
• وجود ذرات شن و ماسه در داخل سیال نیز می­‌تواند باعث اختلال در چرخش موتور و پروانه شود.

تعویض پروانه، هواگیری پمپ، تعویض بلبرینگ، تعویض کاسه نمد و… می­تواند باعث جلوگیری از گیرپاژ کردن پمپ بشود. برای جلوگیری از گیرپاژ پمپ آب بهتر است به صورت دوره‌­ای آن را سرویس کنید. . برای سرویس کردن و تعمیر پمپ های صنعتی میتوانید با شرکت آبروان در تماس باشید.